Szczawnica - Miasto Szczawnica, Pieniny





Szczawnica - "Królowa Polskich Wód" . Szczawnica - "Królowa Polskich Wód" W wyjątkowym i przepięknym miejscu Polski na pograniczu Beskidu Sądeckiego i Pienin - znajduje się Szcawnica połozona w urzekającej dolinie Grajcarka. Słynna Droga Pienińska rozpoczyna się właśnie w Szczawnicy, dokładnie rzecz ujmując jest to szlak pieszo-rowerowy bidący wzdłuż Dunajca (głównie po słowackiej stronie) i kończący się w słowackim Czerwonym Klasztorze. W Szczawnicy mozemy podziwiać masyw górski zwany Jarmuta, na którym podobno znajdować się miała pogańska świątynia. godnie z żródlami historycznymi o osadzie Szczawnickiej wspominano już pietnastym wieku i związane są zapisanymi przez króla Władysława Jagiełłę 400 florenów Abrahamowi z Goszyc, przy okazji którego to zapisu wymieniono w obrębie Starostwa Czorsztyńskiego dwie Szczawnice, wyższą i niższą. W XVI w.istniało tutaj sołectwo i wybranictwo. Znanym wybrańcem szczawnickim był Jan Fleszar, który dopominjąc sie u pana na Czorsztynie o swoje prawa, został w 1595 r. okrutnie zamęczony. Jak widać napewno nie są bezpodstawne stwierdzenia, że w grupie karpackiej Szczawnica zaliczana jest do najstarszych uzdrowisk. Nawet sądząc po nazwie, z której pochodzi nazwa Szczawnica (szczawa - woda kwaśna), o której wspominano już od dawna, zwłaszcza dzieki wodom mineralnym. Od pierwszej połowy pietnastego wieku do końca 1529 roku istniała szczawnicka parafia. W tym czasiek na mocy dekretu bpa krakowskiego Piotra Tomickiego została jako nieliczna afiliowana do parafii w Krościenku. Pomimo to na miejscu pierwszego kościółka spalonego w 1550 r. wybudowano zaraz nową świątynie z plebanią, która przetrwała do roku 1892. Obecny neogotycki kościół został wzniesiony w latach 1882 - 1892, projektantem był S.Eliasz-Radzikowski. Przed pierwszym rozbiorem Polski, królewszczyzny Starostwa Czorsztyńskiego anektowała w 1770 r. Austria. W 1811 r. rząd austriacki ostatecznie likwiduje Starostwo a jego dobra sprzedaje w ręce prywatne. Wtedy to znaczna część ziem szczawnickich wyprzedana jest chłopom, resztę zaś w 1820 r. nabywa mieszczanin spiski Jan Kutschera. Z działalnościa Kutschery wiąże się wzniesienie pierwszych skromnych zabudowań zdrojowych w Szczawnicy, ujęcie w drewnianą cembrowinę źródła mineralnego, pierwsze założenie parku (późniejszy Park Górny) oraz wzniesienie kilku domów dla kuracjuszy. Zdrojowisko niestety nie przynosi mu spodziewanych zysków, dlatego też będąc zadłużonym u Józefiny Szalayowej z Kamienicy sprzedał jej w 1828 r. posesję ze źródłem i zabudowaniami zdrojowymi. Dziesiącioletni okres zarządzania Szczawnicą przez Józefinę i jej męża Stefana Szalaya zaznacza się postawieniem dużego budynku - pensjonatu, zwanego Zamkiem, klasycystycznej altany nad Głównym Zdrojem i powiększeniem Parku. Od roku 1839, mozemy mówić o pełnym rozkwicie Szczawnicy, a wszystko dzieki działalności ich syna Józefa, który jest własnie uznawany za twórcę szczawnickego kurortu. To właśnie on wybudował pierwsze łazienki zdrojowe, wystawił nowe wille i pensjonaty (z tego okresu pochodzi w większości zabudowa Placu Dietla), dał oprawę architektoniczną odkrytym źródłom: Magdaleny, Walerii, Jana, Szymona, Heleny i Anieli (dwa ostatnie obecnie noszą nazwę Wanda). Rozszerzył i unowocześnił Park Górny sprowadzając ciekawe okazy drzew i krzewów. Wybudował Kaplicę Zdrojową i wyposażył ją w instrumenty kościelne oraz w namalowany własnoręcznie obraz Madonny z Dzieciątkiem. Malował również (według tradycji) pierwsze godła rodów szczawnickich, ich kopie ikonograficzne wiszą do dzisiaj na góralskich domach (Pod Sercem, Pod Smokiem itp). Wykonał rysunki Pienin i Szczawnicy,całość wydając w 1858 r. w tzw"Albumie Szczawnickim". Sam przewodził pierwszym zorganizowanym spływom na Dunajcu. Przyjaźnił się i zapraszał do Szczawnicy wybitnych ludzi epoki. W 1876 r. Józef Szalay umiera zapisując szczawnicki Zakład Zdrojowy Akademii Umiejętności w Krakowie. Akademia dokonała dalszych jego przeobrażeń. W latach 1880 - 1884 Akademia ta, wybudowała Dworek Gościnny, który spłonął w 1962 r. Jescze przed pożarem Dworek Gościnny w Szczawnicy, był prawdziwą perłą uzdrowiska w nim koncentrowało się życie towarzyskie biznesowe, wszystko za sprawą jego niezwykłej funkcjonalności, w jednym miejscu mieścił się Teatr, czytelnia, klubokawiarnia, sala balowa na 500 osób, czytelnia - ciężko wyrazic słowami jak wiele zalet krył w sobie Dworek w Szczawnicy i jak duzo sobą reprezentował dawniej Dworzec Gościnny. Był miejscem gdzie szczawniccy kuracjusze mogli wypocząć dobrze sie bawić. Obrósł on legendami i pieknymi wspomnieniami.W 2008 roku szczawnicki Dworzec Gościnny postanowiła odbudować spółka Thermaleo, której prezesem jest Krzysztof Mańkowski, prawnuk ostatniego właściciela uzdrowiska. W 2011 Dworek Gościnny został zwrócony Szczawnicy i jak zadawnych czasów zachwyca swoim wyglądem, nowoczesnościa, odbywają się w nim koncerty, występy, mozna zrelakswoać się w Jazz Barze, gdzie serowana jest wspaniała kuchnia i dronki. Wracając do zasług Akademi Umiejętności uporządkowała ona również park, dokończyła rozpoczętą przez Szalaya tak zwaną Droge Pienińską, czyli drogę przez Pieniny do Czerwonego Klasztoru. Jednakże kłopoty finansowe i trudności organizacyjne zmusiły AU w 1909 r. do sprzedaży Szczawnicy Adamowi Stadnickiemu z Nawojowej. Działalność Stadnickiego przypada w zasadzie na okres międzywojnia, ale jeszcze przed wybuchem I Wojny Światowej było widać rezultaty dobrego gospodarowania . Wyremontowano w większości domy zdrojowe, ujęto nowe źródła, poszerzono Park Górny o teren Połonin.Lata trzydzieste cieszyly sie również duzym rozwojem w latach 1933-1936 wybudowano Inhalatorium jedno z najnowocześniejszych gdyz jako pierwsze w Polsce było wyposazone w komory pneumatyczne. Natomiast w 1938 r. postawiono pensjonat Modrzewie, w 1935 roku dokonano a w 1937 roku kanalizację zdrojowiska. Niestety ambitne plany gospodarza przerwała II Wojna Światowa. Podczas okupacji Niemcy posiadali na terenie miasta silne oparcie w placówkach Gestapo, Grenzchutzu, Żandarmerii Niemieckiej i Policji Kryminalnej. Aresztowania, wyroki śmierci wywozy na przymusowe roboty, eksterminacja ludności żydowskiej dotknęły całą społeczność szczawnicką. Szczawnicę wyzwolono 18 marca 1945 r. Pierwszy kąpielowy sezon zorganizowano juz w lecie tegoż samego roku. 18 marca 1948 r .na podstawie Zarządzenia Ministra Zdrowia uzdrowisko Szczawnica przejął skarb państwa. Prawa miejskie zaś, zdrojowisko otrzymało 22 lipca 1962 r. W okresie powojennym wybudowano sanatoria: Górnik, Hutnik, Nauczyciel, Budowlani, Dzwonkówka, Papiernik, Nawigator, Energeryk. Dzisiejsza Szczawnica liczy nieco ponad 7500 mieszkańców, a granicami swymi obejmuje 8789 hektarów, z czego bliski dwie trzecie to przepiękne lasy. W wyjątkowym i przepięknym miejscu Polski na pograniczu Beskidu Sądeckiego i Pienin, położona jest Szczawnica. Walory krajobrazowe i uzdrowiskowe, czynią Szczawnice jednym z najbardziej urzekających i niezapomnianych miejsc, które zostanie w pamięci nawet najbardziej wymagającemu turyście, na stronie Szczawnica Pieniny znajdziecie Państwo wiele ciekawych zdjęć, jak również informacji o : historia Szczawnicy, Spływ Dunajcem Szczawnica, Dworek Gościnny Szczawnica, Pieniny itd.
Odwiedz nasz profil na Facebooku .: Mapa Serwisu:. .:Aktualności na stronie Szczawnica Pieniny:.

Reklama w internecie

Darmowy hosting zapewnia PRV.PL