szczawnica szczawnica szczawnica szczawnica szczawnica
szczawnica szczawnica szczawnica szczawnica szczawnica szczawnica szczawnica szczawnica szczawnica szczawnica szczawnica
Szczawnica - krótka historia :
Znaczącym walorem Szczawnicy są niepowtarzalne źródła mineralne. W XVIII wieku wraz z rozwojem szczawnickiego uzdrowiska zaczęly także powstawać pijalnie wód.Kuracjusze,którzy przybywali wówczas do Szczawnicy próbowali leczniczych wód w pijalni Stefan i Józefina,Magdalena oraz Walery. Mniej znane pijalnie znajdowały się w Parku Dolnym.Była tu pijalnia Szymon,Aniela i Helena. Odrestaurowany Park Dolny zdobi teraz odnowiony drewniany pawilon pijani Wanda. Wcześniejsza altanka zbudowana w XIX wieku w tzw. Dolnym Zakładzie Zdrojowym na Miedziusiu. Dolny Zakład Zdrojowy najprężniej działał w latach 1861 - 1868.Teren pod Zakład Zdrojowy został wydzierżawiony przez Spółkę Zdrojowisk Krajowych na czas 50 lat.Interesy SZK reprezentował Józef Szalay.W spółce zasiadały tak znane osobistości z życia publicznego i nauki jak dr.Józef Dietl,marszałek Sejmu Galicyjskiego Mikolaj Zyblikiewicz,k tóry był również twórcą drogi pienińskiej. Dolny Zakład Zdrojowy miał ma przestrzeni lat kilku właścicieli .W międzyczasie powstawały w Szczawnicy nowe domy i pensjonaty dla wczasowiczów i kuracjuszy przybywających do uzdrowiska by poprawić zdrowie. Powstały Łazienki przy źródle Szymon,z powodzeniem działał pijalnia Wanda. Zdrój Wanda powstał w 1867 roku z połączenia dwóch źródeł:Heleny i Anieli.Woda była zalecana w doliegliwościach związanych z astmą i przy chorobach przemiany materii. Obecnie źródło jest mało wydajne i nie jest wykorzystywane na szerszą skalę. W 1887 r.po śmierci J.Szalaya teren Parku Dolnego wydzierżawił dr.Kołączkowski. Wówczas Park Dolny dzierżawiła Akademia Umiejętności Dr.Kołączkowski wybudował w 1899 r. własny Zaklad Wodoleczniczy. Na wyposażeniu miał własne inhalatorium i łazienki.Na gości czekało kilkanaście komfortowo urzadzonych pokoi. Powstała także pierwsza na Podhalu sprawnie działajaca elektrownia .W 1947 po nacjonalizacji dóbr szczawnickich hr.Adama Stadnickiego pijalnia Wanda stała się niemałą atrakcją parku. Woda była podawana przez góralki w pięknych strojach regionalnych .Dla kuracjuszy park stanowił oazę ciszy i spokoju. Dziś gdy cały Park Dolny został poddany gruntowej odnowie ze wszystkimi jego elementami - także dawnym pawilonem pijalni Wanda stanowi atrakcyjne miejsce dla spacerowiczów, kuracjuszy i turystów.

Szczawnica to największa miejscowość pod Pieninami, znane uzdrowisko, rozłożone w dolinie Grajcarka między Małymi Pieninami
a Pasmem Radziejowej. Pod stokami Bryjarki leży dzielnica Zdrój ze zródłami mineralnymi, sanatoriami, domami zdrowia, zakładami leczniczymi.
Wieś zawiazała się w XIV wieku, w roku 1413 dzieliła się już na Wyżnia i Niżnia.
Dość wcześnie odkryto dobroczynne wlaściwości tutejszych zródeł mineralnych, zwanych szczawami. W wieku XIX pojawili się pierwsi kuracjusze.
Żywy rozwój uzdrowiska przypada w latach 1839-76, czasy Józefa Szalaja. Była to węgierska rodzina, która weszła w posiadanie dóbr szczawnickich w 1828 roku. Malżonkowie Stefan i Józefina użyczyli swych imion głównym zdrojom. W 1839 majątek przejoł ich syn Józef, który nie szczędził sił i talentu
by Szczawnice przeksztalcić w nowoczesne uzdrowisko.
Zaprojektował i wystawił nowe budynki zdrojowe, rozszerzyl i uporzadkowal Park Górny, zaszczepił Szczawny Potok pod dzisiejszym Placem Dietla. Propagował turystyke pienińską i spływ Dunajcem, który niebawem stał się główną rozrywką kuracjuszy. Zaplanował również jak i rozpoczoł budowę Drogi Pienińskiej ze Szczawnicy do Czerwonego klasztoru.
Szalaj zapisał Szczawnice Akademii Umiejętności w Krakowie, w roku 1909 odkupił ją Adam Stadnicki, który w latach miedzywojennych wybudował "Inhalatorium" i sanatorium "Modrzewie".
Po II wojnie światowej uzdrowisko upaństwowiono, powstały branżowe ośrodki senatoryjne i nowe załady zdrojowe. W roku 1962 Szczawnica otrzymała prawa miejskie, a w latach 1973-82 była połączona z Krościenkiem. Ozdoba mista są dwa parki Górny i Dolny.
Nad Grajcarkiem stoi dwór Szalajów z roku 1839.




(c) Copyright 2011 Kapturkiewicz Marzena. All rights reserved. Design: Marzena Kapturkiewicz

Linki